MACARİSTAN

BUDAPEŞTE

• Macaristan, Orta Avrupa'nın kendine has kültürü ile diğer milletlerden ayrılan bir ülke.

• 38 harfli alfabesi ile kendine özgü müzikleriyle bu farklılığı kesinlikle fark edebiliyorsunuz.

• Gezdiğim ülkelerde Suriye, Gürcistan dâhil okuduğum hiçbir şeyi anlayamadığım ülkelerden biri.

• Macarların da bizler gibi Orta Asya kökenli bir millet olduğunu belirteyim.

• Budapeşte 2 milyon, Macaristan ise 10 milyon nüfuslu.Ülkede kişi başı milli gelir 14 bin dolar

• Çok fazla ortak değerimiz olan bu şehre "DOĞU'NUN PARİS'İ" denildiğini hatırlatayım.

• Şehrin hâkim tepelerinden birinde türbesi bulunan ve Macarlarca da saygı duyulan bu kişi GÜL BABA

• Bir Bektaşi Babası olan Gül Baba, 1531 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Budin'e gönderilmiş veve bir tekke kurmuştur. Eylül 1541'de Budin'de şehit düşmüş ve bugün, türbesinin bulunduğu yere defnedilmiştir. Türbenin bulunduğu sokağın adı "utca GÜL BABA"dır.

• St.Anna Kilisesi: Budapeşte’deki İtalyan  barok mimarisinin en iyi örneği. Yapılış: 1762

• Şehrin ve ülkenin en büyük binası Parlamento Binasıdır. 691 salonu vardır ve 1884/1902 arasında inşa edilmiştir. Bu güzel mimari şaheserde kutsal Macar tacı da korunmaktadır. Macaristan'da İlk merkezi ısıtma bu binada kullanılmış.

• Budapeşte, Tuna Nehri'nin iki yakasında kuruludur. Tuna'nın Batı kıyısında yer alan Buda ve Dogu kıyısında yer alan Peşte ve Buda'nın kuzeyinde yer alan Obuda kentlerinin, 1873 yılında birleşmesiyle oluşturulmuştur.

• Capuchin Kilisesi: Osmanlı İmp. zamanında cami olarak kullanılan bir başka kilise. Orta çağdan kalmadır.

• Budapeşte'nin sembolü Chain Bridge-Zincirli Köprü. Tuna Nehri üzerindeki en güzel köprü olarak kabul edilir,  1849 yılında tamamlanmıştır.

• Budapeşte aynı zamanda termal suyu ile de meşhur. Şehrin Buda tepelerinin kil taşı yapısı dolayısıyla 35 & 38 derece sıcaklığında şifalı su sağlanmaktadır.

• Budapeşte, Kanuni zamanında 1526 Mohaç harbiyle fethedilmiş ve 150 yıl Türk egemenliğinde kalmıştır. Budapeşte 1699 Karlofça Barışı ile de Türk hâkimiyetinden çıkmıştır.

• Bütün gençlerin ve turistlerin toplandığı ve tabir yerindeyse şehrin atardamarı St.Stephen Basilica'sı bölgesi. St.Stephen Basilikası Macaristan'ın ilk kralı Stephen anısına yapılmış şehrin en yüksek ibadethane yapısıdır.  Macaristan’ın aynı zamana en önemli kilise yapısı olan bu binanın yüksekliği tam 96 metre.

• Kötü bir durumla karşılaştıklarında "Több is veszett Mohacsnal" diyorlarmış. Yani, "üzülme Mohaç'ta daha fazlasını kaybettik anlamındaymış.

• Macarlar AB üyesi ve Schengen Bölgesi ülkesi olmasına karşın henüz Euro birliğine girmemiş. Paralarının adı Forint.

• Foto: Matthias Kilisesi ile Buda Kalesinin Zincirli Köprüden görünümü.

• Foto: Margareth Köprüsü ve sağda parlamento binası.

• Tuna üzerinde gece gündüz gezi gemileri sefer yapıyorlar isterseniz yemekli eğlenceli ya da sadece gezi amaçlı.

• Macar krallarının Budapeşte'deki kraliyet sarayı işte bu gördüğünüz saray. Bir diğer adı Buda Castle. (Yapım 1265)

• Zincirli Köprü, zamanında dünyanın mühendislik harikası olarak kabul edilmiş. İngiliz mühendis Adam Clark tarafından yapılmıştır. 1849 da tamamlanan köprü Buda ve Peşte'yi birbirine bağlar. Araç ve yaya trafiğine açıktır.

• Şehir merkezinde Tuna üzerinde Zincirli Köprü haricinde 5 köprü daha var, Liberty, Elisabeth, Zincirli ve Margareth

• Macar Ulusal Parlamento Binası Avrupa'nın en eski yasama binası. Üç şehrin 1873’te birleşmesinden 7 yıl sonra bir yarışma düzenlenir ve yarışmayı mimar Imre Steindl kazanır ayrıca 2. ve 3. yarışmacının planları da uygulanır.

• Macaristan, komşusu Avusturya gibi klasik müziğin en önemli ülkelerinden biri. Ferenc Erkel, Bela Bartok, Franz Liszt ünlü Macar besteciler. Buraya gelmişken biz de Erkel Opera binasında "Leander and Linseed" adlı operayı izledik.

• Gabor Baross: Bu ünlü Macar Devlet adamı Macaristan ulusal demiryollarının yaygınlaştırılmasına çok büyük emekler vermiş. Hatta kendisine "Demir elli adam" diyorlarmış.

• Baross'un heykeli azametli Budapeşte tren istasyonunun önünde yer alıyor. Tren konforları tek kelime harika.

• Budapeşte'de şehrin altı da üstü de raylı sistemle donatılmış. Üstte tramvay ve troleybüs altta metro hatları çalışıyor.

• Budapeşte'nin St.Stephen Basilicası ile UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine soktuğu meşhur Opera Binası. (Yap.1886)

• Yahudi Soykırım Anıtı: Macaristan Yahudi nüfusun fazla olduğu ülkelerden biri olduğu için soykırım anısına böyle bir anıt yapmışlar. Anıt bölgesinde iki tane de sinagog var belli ki bu bölge Yahudi bölgesi.Anıtın önünde fotoğraflar, yazılar asılmıştı.

• Özgürlük meydanında komünist anıtı: Macaristan'ın özgürlüğünü ve Sovyet ordusunun Nazilere karşı zaferini simgeliyor.

• Foto:Parlamento Meydanı (Kossoth Lajos Ter)-Tarım ve Kırsal Kalkınma Bakanlığı ve Rakoczi Ferenc heykeli

• II. Ferenc Rakoczi: Macar bağımsızlık hareketinin önderidir.1704/1711 yillari arasinda Erdel prensi olarak hüküm sürdü. 500 Forintin üzerinde resmi vardır. Avusturya'ya yenilince Osmanlı İmp.'na kaçtı ve Tekirdağ'da öldü. Meşhur bir lider.

• Foto: Budapeşte Etnoğrafya müzesi : Parlamento meydanındaki estetik binalardan biri.

• 1903&1918 arası Macar Başbakanı Tısza İstvan heykeli: Parlak ve zeki bir siyasetçidir ancak öldürülmüştür. Istvan, başbakanlığı sırasında ülke birliğini sağlamış ancak "KASIMPATI DEVRİMİ" neticesinde 1918 de öldürülmüştür.

• Foto:Parlamento Meydanından "Zincirli Köprü" ve güzel Tuna

• Foto:Tuna kıyısında ayakkabılar : 20. yüzyıl başında Macaristan’ın %23'ünü Yahudiler oluşturur ve II. Dünya savaşında Nazi soykırımından ziyadesiyle etkilenmiştir. Bu fotoğrafta görülen ayakkabılar Tuna kıyısına ölen Yahudiler anısına yerleştirilmiştir.

• Foto: Sokak sanatçısı: Zincirli Köprü altında geçiş güzergahında gitar çalan ve ayağındaki "nallı ayakkabıyla" ritm tutan bir sokak sanatçısı

• Foto: Buda Castle: Zincirli Köprü üzerinden Macar Kraliyet Sarayı: Buda Castle

• Foto: Buda Castle tepesinden Zincirli Köprü ve Peşte Şehri: "istanbul' dan daha güzel bir yer aradık, burayı bulduk." Burada yaşayan Türklerin bu cümlesi herşeyi özetliyor.

• Foto: Tuna suyu çamur rengindedir. Ancak, "Tuna yalnızca aşık olanların gözlerine mavi görünür..." diye özlü bir söz var. Buda'dan bakıldığında fark ettiyseniz Tuna nehri Marmaraya, köprü de Boğaz Köprüsüne benziyor. Işıkların Peşte ve Tuna üzerindeki görsel dansını izlemenin tarifi yok. Tek eksik Türk Rakısı, Macar peyniri, Macar salamı ve Zeki Müren

• Foto: Buda Castle bahçesinden güzel bir kartal anıtı

• Foto: Elini tuttum, durdurmak için zamanı /Baba erenler buyurdu 'yolcu dön dolaş yine bana gel' (K.I.)

• Dedim 'baba aslın nireli' /Dedi 'serçeşmeden aldım niyazı' /  Dedim 'Ey erenler var mıdır öğüdün/ Dedi 'Söz bitti, yası kaldı' (K.I.)

• Foto: Macar Kraliyet Sarayı: Buda Castle 1265 (!) yılında tamamlanan bu bina Kral Kalesi ya da Kraliyet Sarayı olarak adlandırılıyor. Saray çevresindeki doğal dokuya dokunmamışlar. İşte ispatı (Foto.Kirpi)

• Foto: Matthias Kilisesi ya resmi adıyla "Blessed Virgin Mary" yani Meryem ana kilisesi Macar krallığı için önem arz eder. Çünkü, Macar kralları bu kilisede evlenmektedir. Ayrıca buraya Buda'daki Alman toplumunun kilisesi de denilir. 1015'te (!) Romanesk stilde inşa edilmiş ve Osmanlı yönetimi sırasında şehrin ana camisine dönüştürülmüş.

• Foto: Janos Hill, Buda tepesi ya da Tanrı dağından Budapeşte ikonası Parlamento binası

• Foto: Janos Hill tepesi aynı zamanda 37/38 derecede kaplıca suyu sağlayan bir bölgedir. Romalılardan beri Avrupa’nın en önemli termal kentlerinden sayılır. Osmanlı döneminden kalma çok sayıda hamam da vardır ve kullanımdadır.

• Foto: Ağaç yaşken eğilir. Neyi gördüğün değil, nasıl ve nerden baktığın önemli !

• Foto: Halihazırda Tarım müzesi/Av müzesi olarak kullanılan Vajdahunyad Kalesi. Gotik, Romanesk ve Barok karışık stil.

• Foto: 1265'te yapılan Jak şapeli. İçiçe gömülü oyma 12 adet kapı 12 havariyi temsil ediyor. Matthias Kilisesi ile beraber Jak Şapeli de ücretli girilen ibadethanelerden biri.

• Foto: Varosliget Cafe/Restaurant : Burayı tarihi bir müze falan beklerken cafe olduğunu gördüğümde şaka zannettim.

• Foto: Budapeşte'nin Parlemento binasından sonraki en meşhur ikonası işte burası: Kahramanlar meydanı ya da Hösök Ter

• Foto: Sanat Müzesi: İhtişamlı mimarisiyle ve süslemeleriyle adı gibi

• Foto: Iki yarım daire biçimindeki arklar üzerinde yer alan heykeller çalışma, gönenç, savaş barış, bilgi,zaferi simgeler.Arklarda ilk Macar Kralı I Stephen, 1848 Bağımsızlık Savaşının Lideri Lajos Kossuth, ve Macar tarihinin ünlü kral, prens ve şahsiyetine ait 14 heykel yer almaktadır.

• Foto: Kahramanlar Meydanı Anıtları

• Mimar Györg Zala tarafından yapılan BARIŞ anıtı

• Macar kabilelerinin Karpat Havzasını ele geçirmesinin 1000. yılını simgeleyen MILLENIUM anıtı

• İş ve refah anıtı

• Macar tarihinin önemli kral ve prensleri anıtı

• Foto: ve son olarak Macar kültür ve sanatının önemli mekanlarından ERKEL tiyatro ve opera salonu. Görmeye değer locaları, ambiyansı ve mükemmel ses akustiği ile süper bir mekan.